Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի նախաձեռնությամբ անցկացվող ամենամյա, արդեն ավանդական դարձած Ազգային գրադարանային շաբաթն այս տարի կանցկացվի ապրիլի 15-22-ը, կարգախոսը՝ «Գրադարանը նորարարության հարթակ»: Այն հնարավորություն է արժևորելու գրադարանները՝ որպես մշակութային, նորարական և սոցիալական հարթակներ:

Շաբաթվա ծրագրում ներառված տարատեսակ միջոցառումները միտված են կարևորելու  գրադարանային ոլորտին առնչվող հիմնահարցերը, գրքի և ընթերցանության դերի բարձրացմանը, ընթերցող-գրադարան կապի սերտացմանը:

ԾՐԱԳԻՐ

Պաստառ

Հարգելի գործընկերներ

Հայկական գրադարանային ասոցիացիան ներկայացնում է «ԼՐԱՏՈՒ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԳՐԱԴԱՐԱՆԱՅԻՆ ԱՍՈՑԻԱՑԻԱՅԻ» կիսամյա գիտատեղեկատվական էլեկտրոնային հանդեսի երկրորդ համարը:

Այս համարում կարող եք կարդալ հոդվածներ հետևյալ խորագրերով՝
«Գրահրատարակչություն», «Մշակութային ժառանգություն», «Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանի 90-ամյակ»,  «21-րդ դարի գրադարան» և այլն:

https://flib.sci.am/journal/Lratu/V_2_2023.html

Հոկտեմբերի 6-ին Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանում «Երեխայի ընթերցող դառնալու իրավունքի պաշտպանները» խորագրով վերապատրաստման դասընթացի վերջին օրն էր:

Վերապատրաստման դասընթացի երրորդ օրը տեսական և գործնական աշխատանքների առանցքում տարբեր իրավիճակներում, ինչպես նաև թիրախային խմբերի համար ընթերցանության խթանմանն ուղղված մեթոդների և հմտությունների կիրառման թեմաներն էին:

Կարևորելով գրադարանավարների և մանկապատանեկան գրականության ոլորտի ներկայացուցիչների դերակատարումն այս գործընթացում՝ դասընթացավար, հեղինակավոր փորձագետ Զոհրե Ղայենին ներկայացրել է խնդիրների լուծմանն ուղղված առավել արդյունավետ, գործածելի և նորարար ուղեցույցներն ու գործիքակազմը։ Այս մեթոդների կիրառման գործում  առաջնային կարևորվել են գրքի նկատմամբ հետաքրքրության ձևավորման, քննադատական մտածողության, նյութի շուրջ երկխոսելու ու մտքեր փոխանակելու ունակության զարգացմանն ուղղված քայլերը: Առանձնացվել է  յուրաքանչյուր տարիքային խմբի համար կիրառելի մեթոդները՝ մատնանշելով թատերականացված բեմադրությունների ու պատկերազարդումների ազդեցությունը երեխայի մտավոր և հուզական ներաշխարհի վրա:

Դասընթացի շրջանակում մասնակիցները միմյանց հետ կիսվել են ընթերցանության խթանմանն ուղղված իրենց փորձով, գործնականում ներկայացնելով այն մեթոդներն ու հնարքները, որոնք կիրառվում են ամենօրյա աշխատանքի ընթացքում:

Զոհրե Ղայենին անդրադարձել է նաև անհատական խնդիրների կամ ճգնաժամային իրավիճակներում գրքաբուժության մեթոդի արդյունավետությանը, ներկայացնելով այն մեթոդները, մոտեցումներն ու գրական ստեղծագործությունները, որոնց հերոսները տարբեր իրավիճակներում ուղիներ են գտել հաղթահարելու դժվարություններն ու խնդիրները:

Զոհրե Ղայենին ներկայացրել է գրականության այն ցանկերը, որոնք նպաստում են ընթերցանության խթանմանը, երեխաների ինքնաճանաչողության, ինքնարտահայտման դրսևորումներին: Ըստ դասընթացավարի՝ երեխաների հետ աշխատանքի ընթացքում այս նորարարական մեթոդների կիրառումը կարող է օգնել հաղթահարելու հուզական խնդիրները,  վեր հանելու ապրումակցելու և կարեկցելու ունակությունները վաղ տարիքից:

«Երեխայի ընթերցող դառնալու իրավունքի պաշտպանները» խորագրով վերապատրաստման դասընթացի ավարտին՝   ծրագրի մասնակից գրադարանավարներին ու մանկապատանեկան գրականության ոլորտի ներկայացուցիչներին տրվել են միջազգային որակավորման վկայականներ:

Վկայականները հանձնել են IBBY Արմենիա ՀԿ-ի, Մանկապատանեկան գրքի միջազգային կոմիտեի հայաստանյան մասնաճյուղի ղեկավար, Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանի տնօրեն Ռուզան Տոնոյանը և Մանկապատանեկան գրականության ոլորտի անվանի մասնագետ, «IBBY Asahi reading promotion award» մրցանակակիր Զոհրե Ղայենին:

Նշենք, որ դասընթացն իրականացվել է IBBY Արմենիա ՀԿ-ի (Մանկապատանեկան գրքի միջազգային կոմիտեի հայաստանյան մասնաճյուղ), Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանի և Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի համագործակցությամբ՝ IBBY International-ի ու IBBY Yamada հիմնադրամի աջակցությամբ:

Հոկտեմբերի 5-ին Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանում շարունակվել է «Երեխայի ընթերցող դառնալու իրավունքի պաշտպանները» խորագրով վերապատրաստման դասընթացը:

Գրադարանավարների և մանկապատանեկան գրականության ոլորտի ներկայացուցիչների համար նախատեսված վերապատրաստման դասընթացի երկրորդ օրը հեղինակավոր փորձագետ Զոհրե Ղայենին առանձնացրել էր հետևյալ թեմաները՝ գրադարանավարի դերը ընթերցանության և գրագիտության խթանման գործում, բարձրաձայն ընթերցանության կարևորությունը, երեխաների շահերը կարևորող գրադարանային և գրական տարածքների մոդելների ստեղծում:

Ընդգծելով ընթերցասեր երեխա դաստիարակելու գործում գրադարանավարի դերակատարման անհրաժեշտությունը՝ Զոհրե Ղայենին ներկայացրել է այն ռեսուրսները,  հատուկ գրադարանային ծառայություններն ու գործիքակազմը, որոնց հասանելիությունը կնպաստեն երեխաների ինտելեկտուալ զարգացմանն ու վաղ շրջանից ընթերցանության նկատմամբ հետաքրքրության ձևավորմանը։ Այս համատեքստում դասընթացի մասնակից գրադարանավարներն ու մանկապատանեկան գրականության ոլորտի ներկայացուցիչները ներկայացրել են իրենց փորձը, ծառայությունների, միջոցառումների, ծրագրերի տեսակները, որոնք ուղղված են մանուկների ու պատանիների ընթերցող դառնալու իրավունքի պաշտպանությանը։

Դասընթացի շրջանակում անդրադարձ է կատարվել նաև բարձրաձայն ընթերցանության դերի ու նշանակության կարևորությանը,  իրականացման նպատակներին, մեթոդներին և ձևաչափերին:

Ըստ Զոհրե Ղայենիի՝ ժամանակակից գրադարանավարների գործառույթները ընդլայնվել են, և գրադարանների գործունեությունը պետք է միտված լինի երեխաների հետաքրքրությունների, կարիքների բարելավմանն ու իրավունքների պաշտպանությանը: Այս երեք չափանիշներին համապատասխան էլ դասընթացի մասնակիցները թիմային աշխատանքի ընթացքում, ենթադրյալ սեղմ ռեսուրսներով ներկայացրել են գրական, գրադարանային միջավայրերի ստեղծման գաղափարներ: Խմբային աշխատանքները միտված էին համատեղ գաղափարների մշակմանը, փորձի փոխանակմանը, կառավարչական կարողությունների, քննադատական մտածողության զարգացմանն ու նոր հմտությունների ձեռքբերմանը: Նշենք, որ դասընթացն իրականացվում է IBBY Արմենիա ՀԿ-ի (Մանկապատանեկան գրքի միջազգային կոմիտեի հայաստանյան մասնաճյուղ), Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանի և Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի համագործակցությամբ՝ IBBY International-ի ու IBBY Yamada հիմնադրամի աջակցությամբ:

Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանում հոկտեմբերի 4-ին մեկնարկել է «Երեխայի ընթերցող դառնալու իրավունքի պաշտպանները» խորագրով վերապատրաստման եռօրյա դասընթացը, որն անցկացվում է գրադարանի 90-ամյակի շրջանակում: Վերապատրաստման դասընթացը վարում է Իրանի Մանկապատանեկան գրականության հետազոտական ինստիտուտի տնօրեն, հետազոտող-դասախոս Զոհրե Ղայենին:

Դասընթացի առաջին օրը Զոհրե Ղայենին գրադարանավարների, մանկապատանեկան գրականության ոլորտի ներկայացուցիչների հետ կիսվել է մասնագիտական փորձառությամբ, ներկայացրել է իր հեղինակած «Կարդա ինձ հետ» ծրագրի դրույթները: Այս համատեքստում նա խոսել է 21-րդ դարում մանկական գրադարանների գրադարանավարների դերակատարության, ժամանակակից գրական տարածքների, տարբեր իրավիճակներում ընթերցանության խթանման, ընթերցողների շրջանում տարվող աշխատանքի արդի միտումների, ինչպես նաև  ընթերցող-ծնող-գրադարանավար շղթայի փոխգործակցության կարևորության մասին: Ոլորտի փորձագետն անդրադարձել է նաև  ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի կողմից ներկայացված գրագիտության նորագույն սահմանմանը և այդ հայեցակարգում գրադարանավարներին, մանկապատանեկան ոլորտի մասնագետներին վերապահվող ժամանակակից մոտեցումներին:

Զոհրե Ղայենին առանձնահատուկ ընդգծել է ոլորտում միջմշակութային գրագիտության, ներառականության խթանման, ճգնաժամային իրավիճակներում գրադարանավարների, գրական ոլորտի մասնագետների գործուն աջակցության կարևորությունը:

Նշենք, որ  փորձագետի յուրաքանչյուր թեմայով նյութի ներկայացումից հետո՝ դասընթացի մասնակիցները կազմել են խմբեր՝ ստացած տեսական գիտելիքները գործնական հմտություններով ամրապնդելու նպատակով: Դասընթացի ընթացքում քննարկումների և փորձի փոխանակման ձևաչափը հնարավորություն է ընձեռել մասնակիցներին համատեղ  գաղափարներ վեր հանել, ծանոթանալ մասնագիտական նորագույն գործիքակազմին և հմտություններին: Դասընթացն իրականացվում է IBBY Արմենիա ՀԿ-ի (Մանկապատանեկան գրքի միջազգային կոմիտեի հայաստանյան մասնաճյուղ), Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանի և Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի համագործակցությամբ՝ IBBY International-ի ու IBBY Yamada հիմնադրամի աջակցությամբ:

Հոկտեմբերի 7-ը Գրադարանավարի օրն է:
2004 թ. ՀՀ կառավարությունը հոկտեմբերի 7-ը՝ Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի հիմնադրման օրը, ամրագրել է որպես Գրադարանավարի օր: ՀՀ-ում այն նշանավորվում է մասնագիտական և մշակութային բազմաթիվ միջոցառումներով: Այս տարի օրը կրում է «Ընթերցանության իրավունքի պաշպանները» խորագիրը:

Սեպտեմբերի 25-29-ը «Արտաշատ համայնքի գրադարանային համակարգ» ՀՈԱԿ-ի գրադարանավարները Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանում մասնակցեցին հնգօրյա դասընթացների՝ ուղղված մասնագիտական կարողությունների բարելավմանը: Մասնակիցները ներկայացնում էին Արտաշատի քաղաքային, Հովտաշեն, Մասիս և Այգեստան գյուղերի գրադարանները:

Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի կողմից կազմակերպված դասընթացները նպատակ ունեն բարձրացնելու համայնքային գրադարանարների աշխատանքի արդյունավետությունը:

Գրադարանավարների դասընթացները վերաբերում էին գրադարանային մասնագիտական հարցերին, կրթական ծրագրերի և միջոցառումների կազմակերպման առանձնահատկություններին ու նորարար լուծումներին: Դասընթացի մասնակիցները ծանոթացան գրադարանային ծրագրերի և միջոցառումների հանրայնացման, սոցիալական հարթակներում աշխատանքի ու ԶԼՄ-ների հետ արյունավետ համագործակցության գործիքներին: Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանի մասնագետները մարզից ժամանած գրադարանավարներին  փոխանցեցին ընթերցանության կազմակերպման և նոր ընթերցողներ ներգրավելու իրենց փորձն ու հմտությունները:

Դասընթացների ավարտին մասնակիցները ստացան հավաստագրեր՝ որպես նոր գիտելիքների յուրացման վկայական:

2023 թվականի հոկտեմբերի 4-6-ը, Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանում կանցկացվի «Երեխայի ընթերցող դառնալու իրավունքի պաշտպանները» խորագրով վերապատրաստման եռօրյա դասընթաց: Վերապատրաստման դասընթացը կվարի Իրանի Մանկապատանեկան գրականության հետազոտական ինստիտուտի տնօրեն, հետազոտող-դասախոս, ոլորտի հեղինակավոր և փորձառու մասնագետ Զոհրե Ղայենին:

Դասընթացն անցկացվում է ՀՀ գրադարանավարների, մանկապատանեկան գրականության ոլորտի ներկայացուցիչների, այդ թվում՝ գրողների, հրատարակիչների, մանկական հոգեբանների, ուսուցիչների համար:

Վերապատրաստաման դասընթացն իրականացվում է IBBY Արմենիա ՀԿ (Մանկապատանեկան գրքի միջազգային կոմիտեի հայաստանյան մասնաճյուղ) Խնկո Ապոր անվան ազգային մանկական գրադարանի և Հայկական գրադարանային ասոցիացիայի համագործակցությամբ, IBBY International-ի ու IBBY Yamada հիմնադրամի աջակցությամբ: Ծրագիրն իրականացվում է Գրադարանավարի օրվան ընդառաջ:

Կարևորելով ոլորտի մասնագետների շարունակական կրթությունը՝ դասընթացը հնարավորություն կտա ձեռք բերելու նոր գիտելիքներ, հմտություններ և կարողություններ:

Դասընթացի շրջանակում Զոհրե Ղայենին կներկայացնի ոլորտի մասնագետների համար կարևորագույն մի շարք թեմաներ.

 ո՞րն է մանկական գրադարանների գրադարանավարի դերը 21-րդ դարում,

 ինչպե՞ս գրադարանը վերածել գրական և գեղարվեստական հաստատության,

 ի՞նչ է Urie Bronfenbrenner համակարգը և որտեղ են գտնվում գրադարաններն այս համակարգում,

 Ո՞րն է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գրագիտության նորագույն սահմանումը,

 Որո՞նք են «Կանաչ» մանկական գրադարանները,

 ի՞նչ է բիբլիոթերապիան և ինչպե՞ս գրադարանավարները կարող են օգնել երեխաներին հոգեբանական տրավմայի ժամանակ,

 դասընթացի մասնակիցները կծանոթանան IFLA մանկական գրադարանների ռազմավարական փաստաթղթին և դասընթացի ընթացքում կստեղծեն իրենց գրադարանի համար նման փաստաթուղթ:

Տեղեկացնենք, որ Մանկապատանեկան գրականության ոլորտի անվանի մասնագետ Զոհրե Ղայենին իր հեղինակած «Կարդա ինձ հետ» ծրագրի համար արժանացել է «IBBY Asahi reading promotion award»-ին: Ոլորտի հեղինակավոր մասնագետն առաջադրվել է նաև Աստրիդ Լինդգրենի անվան մրցանակի, եղել է մանկապատանեկան գրականության ոլորտում հեղինակավոր Հանս Քրիստիան Անդերսենի անվան մրցանակի ժյուրիի նախագահ:

Նշենք, որ եռօրյա վերապատրաստման դասընթացի ավարտին մասնակիցներին կտրվի միջազգային որակավորման վկայական:

 Դասընթացը վճարովի է: Եռօրյա դասընթացի արժեքն է 50000 ՀՀ դրամ /ներառյալ լանչ և սուրճի ընդմիջում/:

 Դասընթացի աշխատանքային լեզուն պարսկերենն է՝ հայերեն համաժամանակյա թարգմանությամբ:

 Տեղերը խիստ սահմանափակ են:

 Վերապատրաստման դասընթացին մասնակցելու համար մինչև սեպտեմբերի 15-ը անհրաժեշտ է լրացնել հայտը  https://docs.google.com/…/1HGkbQ…/edit…

և ուղարկել հետևյալ armibbytrainings@gmail.com էլ. հասցեին:

Մանրամասն տեղեկությունների համար զանգահարել՝ 060-271-131 հեռախոսահամարով: